Een boerderij uit de begintijd van Delft
Aan de rand van het hofterrein dat de Graaf van Holland halverwege de elfde eeuw liet inrichten, lag een dijk met een bocht erin, een `hoorn’. Het gebied dat vóór de dijk lag, werd Voor-dijks-hoorn genoemd. Het is in de Voordijkshoornsepolder (tussen de Dijkhoornseweg en het Voordijkshoornsepad) dat archeologen van de gemeente Delft in 2006 een boerderij opgroeven uit die eerste jaren van Delft.
Kleine aanwijzingen
De opgraving aan de Van Paassenkade moest worden uitgevoerd omdat er sporen uit de Middeleeuwen begraven lagen op de plek waar nieuwe huizen gebouwd zouden worden. De archeologen onderzochten een terrein van ongeveer 50 bij 60 meter. Op het eerste gezicht vonden ze niet veel: sporen van sloten, scherven en botten. Maar samen gaven die sporen en vondsten veel informatie over de allereerste begintijd van Delft.
Er had tussen ongeveer 1075 en 1135 een boerderij gestaan. Daar was eigenlijk helemaal niets meer van te zien. Toch kon de plek van de boerderij worden herkend aan de sporen van twee smalle greppels. Die waren aan weerszijden van het huis gegraven om regenwater dat van het rieten dak liep, op te vangen. Tussen de greppels lagen veel scherven, botjes van dieren die waren opgegeten en verbrande klei van de plaats waar de (open) haard had gelegen. Aan de scherven kon een specialist zien dat de potten waren gemaakt in de late elfde en het begin van de twaalfde eeuw.
Horige boeren in de Voordijkshoornsepolder
Vlakfoto van de opgraving. Op de voorgrond zijn gebogen erfsloten en de overgang naar de twee noordelijke erfgreppels zichtbaar.
Horige boeren in de Voordijkshoornsepolder
De vermoedelijke positie van het middeleeuwse gebouw temidden van de greppels en erfsloten.
Horige boeren in de Voordijkshoornsepolder
Twee gevonden tuitpotten van het Pingsdorf-type aardewerk versierd met horizontale guirlandes.
Horige boeren in de Voordijkshoornsepolder
Een benen kam, gemaakt van een middenhands- of middenvoetbeen van een rund.
Horige boeren in de Voordijkshoornsepolder
Reconstructietekening van de eerste bewoningsfase van de vindplaats.
Horige boeren in de Voordijkshoornsepolder
Reconstructietekening van de tweede bewoningsfase van de vindplaats.
In dienst van de graaf
Het terrein waar de boerderij had gestaan, maakte deel uit van het hofterrein van de graaf. Er moet iemand hebben gewoond die bij de graaf in dienst was en zijn leven lang voor hem moest werken: een ‘horige’. Hij verbouwde er gerst en vlas, zo bleek uit zaden, en ze hielden koeien, schapen en een paar varkens. Van een deel van de opbrengst kon de boer met zijn gezin leven, de rest ging naar de voorraadschuren van de graaf.
Voorgoed verlaten
Waarschijnlijk is er een eind gekomen aan deze boerderij na de overstromingen die in 1135 het gebied teisterden. Het land van de boer zelf werd niet overstroomd, maar het was kennelijk beter om te verhuizen. Daarna is het terrein tot 2006 onbebouwd gebleven, op wat tuinbouwkassen na. Het is een van de oudste stukjes middeleeuws Delft.
Lees voor meer informatie over deze opgraving het Delftse Archeologische Rapport 101: Een middeleeuwse mansus in de Voordijkshoornsepolder te Delft.