Er wordt veel speelgoed gevonden dat van hout is gemaakt. Een goed voorbeeld tollen. Er zijn twee soorten tollen: drijftollen en haktollen. Een drijftol is een korte, brede tol met een korte punt en een handvat. Er zitten horizontale ribbels op de buitenzijde die bedoeld zijn om de tol te ‘drijven’. Dit deed men door met een zweep het ding draaiende te houden, waardoor deze tollen ook wel bekend zijn als zweeptol of draaitol. In een beerput aan de Oude Delft is een fraai gesneden stokje aangetroffen met een gat aan de bovenzijde, dat zeer waarschijnlijk als handvat voor een tolzweepje heeft gediend.

Een haktol had, in tegenstelling tot de drijftol, geen handvat bovenop. Deze werd namelijk gebruikt in een ander spel, waarbij een tol van een tegenstander moest worden uitgeschakeld. Door de vijandelijke tol goed te raken kon je deze laten splijten. Er worden in Nederland dan ook wel eens halve tollen van de verliezers gevonden. De bovenkanten van haktollen waren daarom vaak verstevigd, zodat aanvallen konden worden doorstaan. Zo is er in Delft een zestiende-eeuws exemplaar aangetroffen waar een munt of penning op de bovenzijde was vastgespijkerd.

 

 

Ander houten speelgoed waren ballen, die voor uiteenlopende spellen werden gebruikt. Aan de bal zelf is vaak niet te herleiden welk spel er mee werd gespeeld. Ze werden ook niet alleen door kinderen gebruikt, die er bijvoorbeeld mee kolfden, kegelden of slagbal speelden. Volwassenen gebruikten ballen ook wel voor klootschieten, kaatsen of kolf. Bij het kolfen, een voorloper van golf, werd gebruik gemaakt van houten stokken met een verbreding aan de onderkant; de zogenaamde slof. Die slof was voor volwassen vaak in metaal uitgevoerd. Hiervan zijn er ook in Delft enkele teruggevonden. Een bijzondere vondst is echter een kinderuitvoering van een kolfstok, met een houten slof. Aan de slijtage op de hiel van de slof te zien is de stok vaak gebruikt! Door het proces van droging is de stok helaas kromgetrokken.

Natuurlijk werden er ook houten blokken gemaakt. In Delft is één houten blok gevonden. Deze heeft vast bij een blokkendoos gehoord want met één blok bouw je natuurlijk geen kasteel. Dat zo’n speelgoedkasteel ook moest worden verdedigd, laat de vondst van een houten speelgoedzwaardje dat bij het Oude Nieuwe Gasthuis werd opgegraven zien.