Spoorzone

De westgrens van de middeleeuwse stad

De eerste ruwe uitwerking van de resultaten van compartiment 4 zijn klaar. De veldtekeningen en database zijn gecontroleerd, digitale foto's uitgelezen en geregistreerd, vondsten verwerkt en ingevoerd in de computer. Het grootste deel van het werk van een archeoloog speelt zich achter een bureau af en niet in het veld. Er zijn voornamelijk grondsporen aangetroffen (zie blog Grondsporen in de Spoorzone). Na het binnenwerk hebben we nu een overzichtsplaatje van al deze sporen.

Uit het onderzoek blijkt dat er een grote sloot onder de stadswal loopt die in het begin van de 15e eeuw moet zijn aangelegd. De verdedigingswerken moesten toen als straf worden gesloopt na een beleg door een vijandelijk leger. Deze sloot vormde de grens tussen de stad en het buitengebied. Hij is wel ingegraven in ophogingslagen die wijzen op oudere verdedigingswerken, mogelijk een oudere wal. Over deze voorganger van de stadswal hebben we nog niet veel gegevens kunnen verzamelen. Aan de zuidkant van compartiment 4 hebben we een groot profiel aangelegd (een verticale doorsnede) waarin deze verschillende fases goed te herkennen zijn.

Aan de oostkant van de grote sloot lopen een aantal kleinere slootjes haaks richting de binnenstad. Deze slootjes vallen samen met perceelsgrenzen die op oude kadasterkaarten nog terug te vinden zijn (zie afbeelding). Op deze perceeltjes zijn een aantal kuilen en dumpplekken gevonden die wijzen op verschillende activiteiten die hier plaatsvonden. We vonden aanwijzingen voor leer- en metaalbewerking en zelfs een dammetje waarmee men de sloot kon oversteken. Er zijn ook een groot aantal boomwortels langs de waterkant gevonden. Het beeld van knotwilgen langs de perceelsgrenzen ontvouwt zich al snel, maar we hebben de boomsoort niet kunnen vaststellen: dit is jammer genoeg heel erg lastig op basis van wortels.

Ter hoogte van het Agathaklooster (nu Prinsenhof) verandert dit beeld. In plaats van slootjes als perceelsgrenzen zijn hier een aantal inhammen zichtbaar. Dit lijkt een plek om een bootje te kunnen afmeren zonder dat de hele watergang direct verspert is. Eigenlijk vinden we over de gehele lengte van het klooster geen perceelsgrenzen. Dat is op zich vreemd want voordat het klooster gesticht werd moeten hier meerdere smalle percelen geweest zijn. Deze zijn waarschijnlijk samengevoegd tijdens de bouw ervan: het klooster besloeg namelijk een behoorlijk groot terrein. Het klooster is in 1400 gesticht, dezelfde tijd dat de sloot aangelegd is. Dit is waarschijnlijk ook de reden dat er geen perceelsgrenzen werden uitgegraven. Wie weet zijn deze afmeerplekken wel gemaakt om de stenen aan te voeren waarmee het klooster gebouwd is!