Een ‘heerlijke’ middeleeuwse boerderij
'Nesse’ is een oud woord voor `landtong’, en het droge gebied ten westen van Delft dat in de elfde eeuw eigendom was van de Graaf van Holland, werd de `landtong van de heer’ genoemd – de Heernesse. Daaruit is later de opvallende naam van de Harnaschpolder uit voortgekomen. Daar stond halverwege de veertiende eeuw een boerderij waar een vooraanstaande familie woonde en dat het `huijse oft slot Harnasche’ werd genoemd. Archeologen hebben de plek waar het Huis Harnasch stond, een paar jaar geleden gevonden.
Oude putten
In 2010 moest een terrein aan de Woudselaan worden opgegraven, omdat er nieuwe huizen zouden worden gebouwd en er archeologische resten uit de middeleeuwen in de grond zaten. Archeologen van de gemeente Delft vonden er sporen van oude sloten, veel scherven en botten en metalen voorwerpen, maar ook twee waterputten waarvan de houten beschoeiing onder de grondwaterspiegel bewaard was gebleven. Van dat hout konden de jaarringen worden onderzocht, en daardoor weten we dat de putten omstreeks het jaar 1200 geslagen zijn. Dat moet ook de tijd zijn geweest, dat hier voor het eerst een boerderij werd gebouwd.
Huis met een sloot eromheen
Van die boerderij was niets meer te zien. In die tijd bouwden de mensen hun huizen op dikke houten balken die op de grond lagen. Als het huis werd afgebroken of het kwam te vervallen, verdwenen ook die balken op den duur. Toch was er genoeg over waaraan de opgravers konden zien dat er een huis had gestaan, zoals stukken baksteen en veel `huishoudelijk afval’: dierenbotten en scherven. Bovendien was goed te zien dat de sloten om een terrein hadden gelopen waar precies een huis op kon staan.
Herenboeren
Die brede sloten waren een aanwijzing dat het niet een gewone boerderij was. Met zo’n sloot gaf de eigenaar aan dat hij een `welgeborene’ was, iemand die wel niet van echte adel was maar toch wel boven het gewone volk verheven was. Zijn huis was dan ook voor een deel van baksteen gebouwd in plaats van alleen maar van hout, riet en klei. Verder onderscheidde dit huis zich niet echt van andere boerderijen: er werd emmertarwe en vlas verbouwd, en er werden koeien, schapen en wat varkens gehouden. Er liepen ook paarden rond, en dat zegt misschien iets over de welstand van de bewoners. Uit archiefonderzoek is gebleken dat dit het huis (of zelfs: `slot’!) Harnasch geweest moet zijn, dat vanaf de veertiende tot eind vijftiende eeuw bewoond werd door de familie Van Bronckhorst. Met hun vertrek kwam ook een einde aan hun voorvaderlijke woning.
Lees voor meer informatie over deze opgraving het Delftse Archeologische Rapport 121: 'Huijse oft slot Harnasche'. Een archeologische opgraving van een middeleeuwse vindplaats (MD22-22) in de Harnaschpolder van de gemeente Midden-Delfland.